Czy kłamstwo to narzędzie przetrwania, strategia społeczna, a może… efekt wychowania? W 281. odcinku podcastu EduKOSMOS, wzięliśmy na warsztat temat, o którym w domach, szkołach i mediach mówi się rzadko i niechętnie: dlaczego to właśnie dorośli uczą dzieci kłamać.
Listen to „EDK#281: Dlaczego dorośli uczą dzieci kłamać?” on Spreaker.
Kłamstwo w rodzinie, szkole i mediach – jak to się zaczyna?
Punktem wyjścia do tej rozmowy była refleksja nad współczesnym światem pełnym sprzeczności — od polityki po codzienne relacje w rodzinie. Anna Sowińska, dyrektorka szkoły, oraz Robert Sowiński – edukator i trener, pokazują na konkretnych przykładach, jak dzieci uczą się kłamać, obserwując dorosłych, którzy często mówią jedno, a robią drugie.
Rodzice, chcąc „chronić” dziecko, nierzadko uciekają się do drobnych oszustw: udawanie choroby, by uniknąć spotkania, oszukiwanie systemu nagród w szkole („Rowerowy Maj”), czy prace domowe wykonywane za dziecko. W efekcie dziecko szybko zaczyna rozumieć, że prawda nie zawsze popłaca, a uczciwość bywa niewygodna.
Rodzaje kłamstw i ich konsekwencje
Rozmowa porządkuje temat poprzez omówienie różnych rodzajów kłamstwa: egoistycznych, altruistycznych, społecznych, strategicznych, obronnych i tych… wobec samego siebie. Każde z nich pełni inną funkcję, ale prowadzi do tego samego – utraty autentyczności i zaufania.
Poruszono także zdrowotne i emocjonalne skutki życia w kłamstwie – stres, wypalenie, problemy z emocjami, a nawet choroby psychosomatyczne. Szczególnie poruszający był wątek dzieci, które uczą się ukrywać emocje, zamiast je przeżywać i rozumieć.
Co możemy zrobić jako rodzice i nauczyciele?
W podcaście nie zabrakło konkretnych refleksji wychowawczych:
- Autentyczność to nie słabość, lecz podstawa silnych relacji.
- Zaufanie nie buduje się deklaracjami, lecz spójnością między słowami a czynami.
- Rozmowa z dzieckiem o błędach, emocjach i trudnościach to nie strata czasu, ale inwestycja w jego dojrzałość i samodzielność.
Podkreślono też, że szkoła często odgrywa rolę w tworzeniu „fikcji edukacyjnej”, gdzie zamiast uczenia — nagradza się pozory, a konkursy czy oceny służą bardziej autoprezentacji niż rozwojowi.
Dla kogo ten odcinek?
Jeśli jesteś:
- rodzicem, który szuka sposobów na uczciwą i wspierającą relację z dzieckiem,
- nauczycielem, któremu zależy na budowaniu autentycznej atmosfery w klasie,
- edukatorem lub psychologiem, analizującym mechanizmy społecznego uczenia się,
…to ten odcinek dostarczy Ci refleksji, zrozumienia i impulsu do zmiany.
📌 Partner odcinka: Centrum Edukacji Daltońskiej – www.plandaltonski.pl
🗨️ Masz pytania lub refleksje po odcinku? Podziel się nimi na naszych mediach społecznościowych!
Jak zawsze, zachęcamy do:
💬 Komentowania i dzielenia się opinią – to pomaga mi rozwijać podcast i trafiać do większej liczby nauczycieli.
📚 Przypominamy też o swoim najnowszym ebooku „Plan Daltoński w pytaniach i odpowiedziach”, który znajdziesz na plandaltonski.pl.
Dziękujemy, że byliście z nami do końca i… do usłyszenia w kolejnym odcinku!
🎧 Słuchaj EduKOSMOSu tam, gdzie Ci wygodnie – na Spotify, Apple Podcasts, YouTube lub bezpośrednio na naszej stronie.