W pierwszym odcinku 8 sezonu w EduKOSMOSIE wspólnie z naszą gościnią wejdziemy do fascynującego świata neuroróżnorodności i szeroko pojętej różnorodności wśród ludzi. Nasza rozmowa dotyczyła fundamentalnych pytań i zagadnień, które mają ogromne znaczenie zarówno dla edukatorów, jak i rodziców a profesor Dorota Podgórska-Jachnik ujawniła sekrety neuroróżnorodności.
Rozmowa rozpoczyna się w wyjątkowej atmosferze — celebrowanie ósmych urodzin oraz nawiązanie do tematyki kosmicznej nadają wywiadowi lekki, ale jednocześnie inspirujący ton. Pierwsze słowa goszczonej profesor Doroty Podgórskiej-Jachnik , długoletniej nauczycielki akademickiej, wprowadzają słuchaczy w świat edukacji specjalnej i psychologii, ukazując szeroką perspektywę pracy z osobami z niepełnosprawnościami i tematyką wykluczenia.
Różnorodność w edukacji – wyzwanie czy szansa?
Jednym z głównych tematów rozmowy jest kwestia różnorodności w klasie. Profesor Podgórska-Jachnik wskazuje, że nauczyciele często obawiają się różnorodności w grupie uczniów, traktując ją jako zagrożenie. Jednak, jak podkreśla, różnorodność powinna być postrzegana jako zasób, który może wzbogacić proces nauczania i uczenia się. Kluczowe jest, aby nauczyciele dostrzegali w tej różnorodności wartość i potrafili z nią pracować w sposób kreatywny i elastyczny. Profesor Podgórska-Jachnik , opierając się na swoim doświadczeniu, wspomina o wyzwaniach, z jakimi spotykają się nauczyciele, mający w klasach uczniów z różnorodnymi potrzebami, a jednocześnie podkreśla, jak ważne jest rozwijanie umiejętności dostosowywania metod nauczania do indywidualnych potrzeb.
Neuroróżnorodność — nowe spojrzenie na różnice w klasie
W dalszej części rozmowy pojawia się temat neuroróżnorodności — koncepcji, która zyskuje na popularności w edukacji. Profesor Podgórska-Jachnik wyjaśnia, że neuroróżnorodność odnosi się do różnic w funkcjonowaniu układu nerwowego, a pojęcie to jest stosowane, aby opisać osoby z różnymi zaburzeniami, takimi jak autyzm, ADHD, czy dysleksja. Co ciekawe, Profesor Podgórska-Jachnik przytacza przykład samorzeczników, czyli osób, które nie chcą być postrzegane przez pryzmat swoich „zaburzeń”, lecz jako osoby funkcjonujące inaczej, lecz wciąż pełnowartościowe. Edukacja włączająca, zdaniem Doroty, powinna iść w kierunku akceptacji tych różnic, a nie eliminowania ich. Nauczyciele powinni pracować nad tworzeniem środowiska, które odpowiada na potrzeby wszystkich uczniów, niezależnie od ich indywidualnych wyzwań.
Edukacja włączająca — jak dostosować szkołę do każdego ucznia?
Profesor Podgórska-Jachnik podkreśla, że kluczem do skutecznej edukacji włączającej jest indywidualizacja pracy z uczniem. W rozmowie pojawia się przykład oceny funkcjonalnej, która ma na celu dostosowanie programu edukacyjnego do indywidualnych potrzeb ucznia, a nie narzucanie mu standardowych rozwiązań. Profesor Podgórska-Jachnik zaznacza, że w praktyce szkolnej nauczyciele często borykają się z brakiem narzędzi i wiedzy na temat oceny funkcjonalnej, co prowadzi do trudności w pracy z różnorodnymi grupami uczniów.
Konstruktywizm jako droga do efektywnej nauki
W kontekście dyskusji o neuroróżnorodności i edukacji włączającej, profesor Podgórska-Jachnik odnosi się do konstruktywizmu — podejścia pedagogicznego, które opiera się na aktywnym uczestnictwie uczniów w procesie zdobywania wiedzy. Konstruktywizm, zdaniem Gościni, jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów pracy z różnorodnymi grupami uczniów, ponieważ zakłada, że każdy uczeń ma swój indywidualny sposób rozumienia i przyswajania informacji. Wspomina również o tym, że wiele narzędzi i metod, które są stosowane w konstruktywizmie, może być z powodzeniem wykorzystywanych w pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Wyzwania współczesnej edukacji – brak elastyczności i narzędzi
Jednym z najbardziej frustrujących aspektów współczesnej edukacji, o których wspomina profesor Podgórska-Jachnik , jest brak elastyczności w podejściu do różnorodności uczniów. Nauczyciele, według niej, często pracują pod presją realizacji programu i osiągania określonych wyników, co prowadzi do zapomnienia o indywidualnych potrzebach uczniów. Zamiast skupiać się na dostosowywaniu nauczania do grupy, nauczyciele często trzymają się sztywno ustalonych scenariuszy lekcji. Profesor Podgórska-Jachnik wskazuje, że potrzebne są nowe narzędzia i podejścia, które umożliwią nauczycielom efektywne diagnozowanie i profilowanie uczniów, aby dostosować metody nauczania do ich indywidualnych potrzeb.
Profilowanie jako klucz do skutecznej edukacji
Profilowanie uczniów to kolejny temat, który pojawia się w rozmowie. Profesor Podgórska-Jachnik zwraca uwagę na to, że wielu nauczycieli po studiach nie posiada umiejętności diagnozowania i profilowania swoich uczniów. Wskazuje na potrzebę wprowadzenia narzędzi, które umożliwią nauczycielom lepsze zrozumienie mocnych i słabych stron uczniów, co w efekcie pozwoli na bardziej efektywną pracę z nimi. Profilowanie, jej zdaniem, to nie tylko diagnozowanie problemów, ale również odkrywanie potencjału, który może być rozwijany w procesie edukacyjnym.
Zakończenie: Edukacja przyszłości — więcej indywidualizacji, mniej schematów
Rozmowa kończy się refleksją na temat przyszłości edukacji. Profesor Podgórska-Jachnik wierzy, że kluczem do skutecznego nauczania jest większa indywidualizacja i elastyczność w podejściu do uczniów. Szkoła przyszłości, jej zdaniem, powinna być miejscem, w którym każdy uczeń, niezależnie od swoich indywidualnych wyzwań i potrzeb, ma możliwość rozwijania swojego potencjału. Edukacja włączająca, neuroróżnorodność i konstruktywizm to elementy, które mogą
A to wersja video rozmowy: